फ्लॉवरच्या लागवडीनंतर त्याची योग्य वेळी काढणी करणे, प्रतवारी करणे आणि सुरक्षित वाहतूक करणे हे बाजारपेठेत चांगला भाव मिळवण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे टप्पे आहेत. याकडे लक्ष दिल्यास उत्पादनाची गुणवत्ता टिकून राहते आणि नुकसान टाळता येते.
काढणी (Harvesting):
- फ्लॉवरची काढणी योग्य वेळी करणे महत्त्वाचे आहे. जेव्हा फुले पूर्णपणे विकसित होतात, घट्ट आणि आकर्षक पांढऱ्या रंगाची दिसतात, तेव्हा ती काढणीसाठी तयार समजावीत.
- काढणी जास्त उशीर झाल्यास फुले विरळ होऊ शकतात आणि त्यांची गुणवत्ता घटू शकते.
- काढणी नेहमी सकाळी किंवा सायंकाळच्या वेळी करावी, जेव्हा तापमान कमी असते.
- धारदार चाकू किंवा विळ्याच्या साहाय्याने देठासकट फुले हळूवारपणे तोडावीत, ज्यामुळे त्यांना इजा होणार नाही.
- काढणी केलेल्या फुलांना सावलीत ठेवावे आणि शक्य असल्यास थंड ठिकाणी साठवावे.
प्रतवारी (Grading):
प्रतवारी म्हणजे काढणी केलेल्या फ्लॉवरच्या फुलांना त्यांच्या आकार, रंग, घट्टपणा आणि गुणवत्तानुसार वेगळे करणे. योग्य प्रतवारी केल्यास बाजारात चांगला भाव मिळतो. खालील निकषांनुसार प्रतवारी केली जाते:
- आकार: लहान, मध्यम आणि मोठे अशा आकारानुसार फुले वेगळी करावीत.
- रंग: आकर्षक पांढरा रंग आणि डागविरहित फुले उच्च प्रतीची मानली जातात.
- घट्टपणा: फुले घट्ट आणि व्यवस्थित जुळलेली असावीत. विरळ किंवा मोकळी फुले कमी प्रतीची असतात.
- देठ: योग्य लांबीचा आणि हिरवागार देठ असावा.
- रोग आणि कीडमुक्त: फुले रोग आणि किडींच्या प्रादुर्भावापासून मुक्त असावीत.
| प्रतवारी | निकष | बाजारभाव |
| अ (A) प्रत | मोठे आकार, आकर्षक पांढरा रंग, घट्ट, योग्य लांबीचा देठ, डागविरहित | सर्वाधिक |
| ब (B) प्रत | मध्यम आकार, चांगला रंग, मध्यम घट्टपणा, योग्य देठ, किरकोळ डाग असलेले | चांगला |
| क (C) प्रत | लहान आकार, कमी आकर्षक रंग, विरळ, लहान देठ, थोडे जास्त डाग असलेले | कमी |
Export to Sheets
वाहतूक (Transportation):
फ्लॉवर हे नाशवंत पीक असल्यामुळे त्याची वाहतूक काळजीपूर्वक आणि शक्य तितक्या लवकर करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून त्याची ताजीपणा टिकून राहील.
- पॅकिंग: काढणी आणि प्रतवारी केल्यानंतर फ्लॉवरची योग्य प्रकारे पॅकिंग करावी. यासाठी प्लास्टिक क्रेट्स (Plastic Crates) किंवा मजबूत पुठ्याचे बॉक्स (Cardboard Boxes) वापरले जातात. बॉक्समध्ये फुले व्यवस्थित मांडावीत आणि जास्त गर्दी करू नये.
- थंड तापमान: शक्य असल्यास फ्लॉवरची वाहतूक थंड तापमानात (Cool Chain) करावी. यासाठी रेफ्रिजरेटेड वाहनांचा वापर केल्यास फुले जास्त काळ ताजी राहतात आणि त्यांची गुणवत्ता टिकून राहते.
- वेळेवर पोहोच: फ्लॉवर लवकर खराब होण्याची शक्यता असते, त्यामुळे ते बाजारपेठेत वेळेवर पोहोचवणे महत्त्वाचे आहे.
- नुकसान टाळा: वाहतुकीदरम्यान फुलांना कोणत्याही प्रकारचे नुकसान होणार नाही याची काळजी घ्यावी. बॉक्स व्यवस्थित बांधावेत आणि त्यांची हाताळणी जपून करावी.
बाजारपेठेत चांगला भाव मिळवण्यासाठी टिप्स:
- उच्च गुणवत्ता: चांगल्या प्रतीचे आणि आकर्षक फुले बाजारात लवकर विकले जातात आणि त्यांना चांगला भाव मिळतो.
- प्रतवारी: योग्य प्रतवारी करून वेगवेगळ्या गुणवत्तेनुसार फुले विका.
- आकर्षक पॅकिंग: चांगल्या आणि आकर्षक पॅकिंगमुळे ग्राहक आकर्षित होतात.
- वेळेवर पुरवठा: बाजारात मागणीनुसार आणि वेळेवर मालाचा पुरवठा करा.
- बाजारपेठेची माहिती: बाजारपेठेतील मागणी आणि भावानुसार आपल्या मालाची विक्री करा.
- थेट विक्री: शक्य असल्यास थेट ग्राहकांना किंवा मोठ्या खरेदीदारांना विक्री करण्याचा प्रयत्न करा, ज्यामुळे मध्यस्थांचे कमिशन वाचते.
या टिप्सचा अवलंब करून फ्लॉवर उत्पादक त्यांच्या मालाला बाजारपेठेत चांगला भाव मिळवू शकतात आणि अधिक नफा कमवू शकतात.