Pune Garbage Dumb पुणे शहरात सार्वजनिक ठिकाणी कचरा टाकणे, थुंकणे, कचरा जाळणे, प्लास्टिक पिशव्यांचा वापर करणे, आणि इतर प्रकारे अस्वच्छता करणे आता चांगलेच महागात पडू लागले आहे. पुणे महापालिकेने जानेवारी महिन्यात बेशिस्त नागरिकांवर कठोर कारवाई करत तब्बल ६० लाख २९ हजार ९८० रुपयांचा दंड वसूल केला आहे. या कारवाईने शहरातील सार्वजनिक स्वच्छता आणि आरोग्याचा प्रश्न ऐरणीवर आला आहे.
शहरातील विविध क्षेत्रीय कार्यालयांच्या हद्दीत ही कारवाई करण्यात आली आहे. कोंढवा-येवलेवाडी क्षेत्रीय कार्यालयाने सर्वाधिक ९ लाख १९ हजार २५८ रुपयांचा दंड वसूल केला आहे, जो शहरातील सर्वाधिक आहे. यावरून या भागात सर्वाधिक बेशिस्त नागरिक असल्याचे दिसून येते.
महापालिकेने अनेकवेळा जनजागृती करूनही काही नागरिक सार्वजनिक ठिकाणी कचरा टाकणे, थुंकणे, उघड्यावर कचरा जाळणे, प्लास्टिकचा वापर करणे, आणि पाळीव प्राण्यांच्या माध्यमातून अस्वच्छता करणे थांबवत नाहीत. त्यामुळे महापालिकेने कठोर भूमिका घेत दंडात्मक कारवाईचा बडगा उगारला आहे.
यापूर्वी शहरात अस्वच्छता करणाऱ्या नागरिकांवर कारवाई करण्याची जबाबदारी क्षेत्रीय कार्यालयांकडे होती. मात्र, दैनंदिन कामाच्या व्यस्ततेमुळे क्षेत्रीय कार्यालयांकडून प्रभावी कारवाई होत नव्हती. त्यामुळे महापालिकेने इंदूर महापालिकेच्या धर्तीवर पुणे शहरातील सर्व क्षेत्रीय कार्यालयांच्या पातळीवर गस्ती पथकांची निर्मिती केली आहे. या पथकांनी शहरात ठिकठिकाणी गस्त घालून बेशिस्त नागरिकांवर कारवाई केली आहे.
कशासाठी ठोठावला दंड?
- सार्वजनिक ठिकाणी कचरा टाकणे (३१ लाख ८२ हजार २१० रुपये)
- बांधकाम राडारोडा टाकणे (७ लाख ५ हजार ६५० रुपये)
- सार्वजनिक ठिकाणी थुंकणे (२ लाख २३ हजार रुपये)
- कचऱ्याचे वर्गीकरण न करणे (१ लाख ७९ हजार १४० रुपये)
- प्लास्टिक पिशव्यांचा वापर
- जैववैद्यकीय कचरा
- प्राण्याद्वारे होणारी अस्वच्छता
- कबुतरे आणि पारव्यांना उघड्यावर खाद्य टाकणे
क्षेत्रीय कार्यालयानुसार दंड (प्रमुख आकडे):
- कोंढवा-येवलेवाडी: ९,१९,२५८ रुपये
- औंध-बाणेर: ६,१८,७१४ रुपये
- सिंहगड रस्ता: ५,२२,६५० रुपये
- हडपसर: ५,०७,४५० रुपये
- नगर रस्ता-वडगाव शेरी: ४,४५,०५० रुपये
आणि इतर क्षेत्रीय कार्यालयांकडूनही दंड वसूल करण्यात आला आहे.
“शहरात सार्वजनिक ठिकाणी अस्वच्छता करणाऱ्यांवर दंडात्मक कारवाई केली जात आहे. नागरिकांनी अस्वच्छता करू नये, यासाठी जनजागृतीही केली जाते. यापुढेही या कारवाईची तीव्रता आणखीन वाढविण्यात येणार आहे,” असे घनकचरा विभागाचे उपायुक्त संदीप कदम यांनी सांगितले.
या कारवाईमुळे शहरातील सार्वजनिक ठिकाणी होणारी अस्वच्छता कमी होईल, अशी अपेक्षा आहे. मात्र, केवळ दंडात्मक कारवाई करून प्रश्न सुटणार नाही, तर नागरिकांची मानसिकता बदलणेही आवश्यक आहे. यासाठी जनजागृती आणि शिक्षण मोहीम अधिक प्रभावीपणे राबवण्याची गरज आहे. शहर स्वच्छ ठेवणे ही केवळ प्रशासनाची जबाबदारी नाही, तर प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे, हे नागरिकांनी समजून घेणे आवश्यक आहे.