टोमॅटो पिकांना धोक्यात टाकणारा काकडी मोझॅक विषाणू: शेतकऱ्यांसाठी सतर्कतेचे संकेत

टोमॅटो उत्पादनात मोठी अडचण

सध्या टोमॅटोच्या बाजारभावात मोठी चढउतार पाहायला मिळत आहे. एकीकडे बाजारात टोमॅटोची कमतरता आणि त्यामुळे भाव वाढत असताना, दुसरीकडे शेतकरी टोमॅटो पिकांवर पसरलेल्या काकडी मोझॅक विषाणूमुळे हवालदिल झाले आहेत. हा विषाणू टोमॅटोच्या उत्पादनात मोठे नुकसान करत असून, शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नावर गंभीर परिणाम करत आहे.

काकडी मोझॅक विषाणू काय आहे?

काकडी मोझॅक विषाणू (CMV) हा एक वनस्पती रोगजनक आहे जो टोमॅटोसह अनेक वनस्पतींना प्रभावित करतो. हा विषाणू टोमॅटोच्या पिकांसाठी सर्वात मोठा धोका आहे. CMV मुळे टोमॅटोची उत्पादकता कमी होते आणि फळांची गुणवत्ताही खराब होते.

टोमॅटोमध्ये CMV मुळे होणाऱ्या रोगाची लक्षणे

• पानांवर मोज़ेक पॅटर्न: पानांवर हलके आणि गडद हिरवे डाग दिसणे.
• पानांची विकृती: पाने वाकलेली किंवा कुट्ट होतील.
• बौनेपणा: झाडे योग्य वाढू शकत नाहीत.
• फळांचा आकार कमी होणे: फळे लहान आणि विकृत होतात.
• फळांची संख्या कमी होणे: झाडांना कमी फळे लागतात.

CMV कसा पसरतो?

CMV प्रामुख्याने ऍफिड्स या कीटकांमुळे पसरतो. जेव्हा ऍफिड्स संक्रमित झाडावरून निरोगी झाडावर जातात तेव्हा हा विषाणू पसरतो. याशिवाय दूषित उपकरणे, बियाणे आणि वनस्पतींचा रस यांच्यामार्फतही CMV पसरू शकतो.

CMV च्या नियंत्रणासाठी काय करावे?

CMV साठी कोणताही विशिष्ट उपचार उपलब्ध नाही. त्यामुळे या रोगाच्या प्रतिबंधासाठी खालील उपाययोजना करणे आवश्यक आहे:

• रोगप्रतिकारक वाणांची निवड: CMV च्या प्रतिकारक असलेल्या टोमॅटोच्या वाणांची निवड करणे.
• स्वच्छता: शेतात स्वच्छता राखणे, दूषित उपकरणे आणि पिकांचे अवशेष काढून टाकणे.
• कीटकनाशके: ऍफिड्सच्या नियंत्रणासाठी योग्य कीटकनाशके वापरणे.
• बीज उपचार: बियाणे उकळत्या पाण्यात किंवा कीटकनाशकात बुडवून ठेवणे.
• पिकांची फेरपालट: दरवर्षी वेगवेगळी पिके घेणे.
• नैसर्गिक शत्रूंचा वापर: ऍफिड्सच्या नैसर्गिक शत्रूंचा वापर करून त्यांची संख्या कमी करणे.

शेतकऱ्यांसाठी काय सावधगिरी बाळगायची?

• शेतात नियमितपणे पाहणी करून रोगाची लक्षणे ओळखा.
• संक्रमित झालेली झाडे ताबडतोब काढून टाका.
• शेतीची उपकरणे स्वच्छ ठेवा.
• बियाणे विकत घेताना त्यांची गुणवत्ता पडताळून घ्या.
• कृषी अधिकाऱ्यांच्या सल्ल्यानुसारच कीटकनाशके वापरा.

काकडी मोझॅक विषाणू हा टोमॅटो पिकांसाठी गंभीर धोका आहे. शेतकऱ्यांनी या रोगाची गंभीरता ओळखून त्याच्या नियंत्रणासाठी आवश्यक ती सर्व उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. यासाठी शेतकरी कृषी अधिकाऱ्यांच्या संपर्कात रहावे आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसार काम करावे.

नोट: ही माहिती फक्त माहितीसाठी दिली आहे. अधिक माहितीसाठी आपल्या कृषी अधिकाऱ्यांचा संपर्क करा.